Hizkuntzak
Poesia
Poesiak aniztasuna bultzatzen du, auzitan jartzen duelako nola erabiltzen ditugun hitzak eta nola hautematen dugun errealitatea
Adierazteko beste modu bat da poesia, modu sotila, eta irakurlea mezuaren esentzia aurkitzera behartuz lortzen du komunikatzea.
1999an, UNESCOk erabaki zuen martxoaren 21a Poesiaren Mundu Eguna izendatzea, zertarako eta poesia aniztasunaren adierazpen sortzaile bihurtzeko.
Poesia irakurtzea sustatzeaz ez ezik, poesia-sorkuntzaz ere arduratzen dira liburutegiak.
Donostia Kultura Poesia Lehiaketa
Urtero, 2018tik hasita, Balea Zuria argitaletxeak eta Donostia Kulturak DK Poesia Lehiaketaren deialdia egiten dute, euskarazko poesia eta 35 urte bete gabe dituzten idazleen lana bultzatzeko asmoz.
7. Donostia Kultura Poesia Lehiaketaren irabazlea Beñat Arruti Irigoien (Zaratuz, 1999) da, Arkeologia haragitan obragatik. Itxaro Borda, Aritz Gorrotxategi eta Eli Tolaretxipi idazleek osatuko dute epaimahaiaren arabera, “aipuz eta irakurketaz ondo hornitua dator, eta trebeki uztartzen du gogoeta eta hizkuntzaren distira. Berezko erritmo eta musika darie poemei, aisa irristatzen dira irakurlearen belarrietan, eta lan handia dago doitze horren atzetik. Lan orekatua eta koherentea da oro har, estilo eta tonu aldetik batasun handikoa. Ezleku kontzeptua lantzen du hainbat poematan, gainbehera eta maitasuna, poesiari eta hizkuntzari buruzko kezkak… Askotariko paisaia eta giroak uztartzen doa, barnekoak zein kanpokoak, naturaren ingurukoak zein urbanoak. Hizkera hanpaturik gabe egiten du aurrera, leun baina zorrotz, argitasunez, eta, aldi berean, alde ilunen arrakalak bilatuz”. Arrutik 1.000 euro eta Imanol Larrinagaren margolan bat jasoko ditu. Sari ekonomikoaz gain Balea Zuria argitaletxeak irabazlearen lana argitaratuko du. Irabazlea ekainean Poesia eta Pentsamendua errezitaldian parte hartzera gonbidatua izango da.
Poesia Lehiaketako sarituak
2024ko Donostia Kultura VII. Poesia Lehiaketaren irabazlea Beñat Arruti Irigoien (Zaratuz, 1999) da, Arkeologia haragitan obragatik.
Euskal Herriko Unibertsitatean (UPV/EHU) burutu zituen Psikologia ikasketak, Bartzelonara Ikerketa eta Esku-hartze Psikosozialeko Masterra egitera joan aurretik. Egun, adimen urritasuna duten pertsonekin ari da lanean, Zarauzko eguneko zentro batean. Hauxe izango da argitaratzen duen lehen literatura lana.
Hona hemen epaimahaiaren balorazioa (Eli Tolaretxipi, Itxaro Borda eta Aritz Gorrotxategi): “Aipuz eta irakurketaz ondo hornitua dator, eta trebeki uztartzen du gogoeta eta hizkuntzaren distira. Berezko erritmo eta musika darie poemei, aisa irristatzen dira irakurlearen belarrietan, eta lan handia dago doitze horren atzetik. Lan orekatua eta koherentea da oro har, estilo eta tonu aldetik batasun handikoa. Ezleku kontzeptua lantzen du hainbat poematan, gainbehera eta maitasuna, poesiari eta hizkuntzari buruzko kezkak… Askotariko paisaia eta giroak uztartzen doa, barnekoak zein kanpokoak, naturaren ingurukoak zein urbanoak. Hizkera hanpaturik gabe egiten du aurrera, leun baina zorrotz, argitasunez, eta, aldi berean, alde ilunen arrakalak bilatuz”.
Aurtengo edizioan oso maila altua egon da. Lan irabazle bat aukeratu da, baina oso gertu egon dira beste bi lan hauek: Ahizpa beltza eta Hiria, diglosia, bakardadea.
Poesia lehiaketa honen sari ekonomikoa 1.000 eurokoa da; horretaz gain Imanol Larrinagaren margolan bat oparitu zaio eta Balea Zuria argitaletxeak aipatutako poemarioa argitaratuko du. Gainera, ekainean egingo den Poesia eta Pentsamendua saioan Julen Apellak bere poemak errezitatu ahal izango ditu.
Beñat Arruti Irigoien.
2023ko Donostia Kultura VI. Poesia Lehiaketaren irabazlea Julen Apella Santamaria (Berriz, 1998) da, Postal bat desertuan obragatik.
Euskal ikasketetan graduatua da Euskal Herriko Unibertsitatean (UPV/EHU), eta Literatura Konparatua eta Literatur Ikasketak Masterrak egin zituen unibertsitate berean. Gaur egun euskara irakasle gisa ari da lanean, eta literaturaren esparruan hauxe da argitaratzen duen lehen lana.
Hona hemen epaimahaiaren balorazioa (Eli Tolaretxipi, Itxaro Borda eta Aritz Gorrotxategi): “Ahots gazte baino sendo bat dago liburuaren atzetik, erreferentzia eta eragin ugari erakusten duena. Trebeki uztartzen ditu metaliteratura eta kritika soziala, hizkera landuz eta irudi iradokigarriak erabiliz, gogoetari bideak irekiz. Belaunaldi baten ahots gisa ere altxatzen da, baina aldarrikapena eta munduari modu kritikoan begiratzeko jarrera lirismoz lantzen du. Poema askotan bat egiten dute egunerokotasunaren ajeek eta paisaiak, eta liburuari osotasuna ematen dioten zenbait osagai baliatzen ditu: zapatak, oinak, bidea, hegoak, mugimendua, denbora, erlojuak”.
Poesia lehiaketa honen sari ekonomikoa 1.000 eurokoa da; horretaz gain Imanol Larrinagaren margolan bat oparitu zaio eta Balea Zuria argitaletxeak aipatutako poemarioa argitaratuko du. Gainera, ekainean egingo den Poesia eta Pentsamendua saioan Julen Apellak bere poemak errezitatu ahal izango ditu.
Julen Apella Santamaria.
2022ko Donostia Kultura V. Poesia Lehiaketaren irabazlea Izaskun Igoa Jaimerena (Ziga, Baztan, 1995) da Hotza bazkatzen lanagatik.
2020an, idazle gazteak aipamen berezia lortu zuen poesian Lurra zango zolaren gainean lanarekin, Iruñeko Udalak antolatutako Egile Berrientzako XXX. Euskarazko Literatur Lehiaketan. 2019az geroztik Ttipi Ttapa aldizkarian aritzen da kolaboratzaile gisa.
Epaimahaikideen arabera, Hotza bazkatzen lanak kontzientzia eta izatea ditu ardatz. Gorputzari uko egin gabe, haragoko kezka eta gogoetetan sakontzeko gaitasuna erakusten duela azpimarratu dute, orekari eutsiz eta hunkigarri izanez. Sen poetikoa eta egileak han-hemenka, omenaldi modura, erabili dituen erreferentziak ere nabarmendu dituzte.
Poesia lehiaketa honen sari ekonomikoa 1.000 € dira, horretaz gain Imanol Larrinagaren margolan bat oparitu zaio eta Balea Zuria argitaletxeak saritutako idazlana argitaratu dio. Azkenik, ekainean egindako Poesia eta Pentsamendua saioan sarituak bere poemak errezitatu ahal izango ditu.
Izaskun Igoa Jaimerena.
2021eko Donostia Kultura IV. Poesia Lehiaketaren irabazlea Maialen Berasategi Catalán (Gasteiz, 1989) da, Eskuan beti zerbait obragatik.
Maialen Berasategi Catalán Itzulpengintza eta Interpretazioan lizentziatua, ogibidez zuzentzailea eta itzultzailea Berria egunkarian. Zenbait liburu euskaratu ditu: literaturan, Rebecca West-en Soldaduaren itzulera eta Adrienne Rich-en poema bilduma bat. Hauxe izango du lehen sormen-lana.
Poesia lehiaketa honen sari ekonomikoa 1000 € dira, horretaz gain Imanol Larrinagaren margolan bat oparitu zaio eta Balea Zuria argitaletxeak saritutako idazlana argitaratu dio. Azkenik, ekainean egin zen Poesia eta Pentsamendua saioan bere poemak errezitatu zituen.
Horrez gain, Mikel Arruabarrena Larrarteren Kardaberak zementuan liburua ere kaleratu zen.
Maialen Berasategi Catalán.
202oko Donostia Kultura III. Poesia Lehiaketaren irabazlea Lizar Begoña Madariaga da, Aro beilegia obragatik.
Sopelan jaioa 1996an, Arte Ederren ikasketak egin zituen EHUn, eta urtebete igaro zuen Ravennako Akademian (Italia). Artean graduatua, eta Artean eta Sorkuntzan Masterra egindakoa. BilbaoArten lanean aritu zen urtebeteko bekarekin.
Aro beilegia liburu freskoa eta indartsua da. Kritika zuzena egiten dio gaur egungo gizarteari, sistema ekonomikoari, teknologiaren mendetasunari, geure berekoitasunari... Eta hori guztia poetikotasunari uko egin gabe, hizkera liriko ilun berezi batez. Gordina eta zuzena da askotan, baina badaki samurra izaten ere. Hotz utziko ez zaituen ahots gazte berri bat.
Lizar Begoña Madariaga.
2019ko Donostia Kultura II. Poesia Lehiaketaren irabazlea Gorka Salces Alcalde da, Iraganaren izterrak obragatik.
Gorka Salces Alcaldek (Portugalete, 1986) Historiako lizentziatura eta masterra bukatu ostean, Berria egunkarian bekadun-erredaktore lanetan aritu zen urtebetez, euskaldunek komunikabideen aurrean dituzten iritziak, ohiturak eta jarrerak aztergai dituen doktore-tesian murgildu aurretik. Historiako irakasle lanetan ere aritu da Bigarren Hezkuntzan.
Poesia eta Pentsamendua errezitaldian parte hartu zuen, Balea Zuriak argitaletxeak kaleratutako liburuko poema batzuk errezitatuz.
2019ko finalista Elena Olave Duñabeitia izan zen Zeldak poema-liburuarekin, eta hura ere argitaratu egin zen.
Gorka Salces Alcalde.
2018ko Donostia Kultura I. Poesia Lehiaketaren irabazlea Esti Martinez Diaz de Cerio da, Azalberritze lanarekin.
Iruñean jaioa 1991n. 2012an Iruñeko Udalak antolatutako egile berrientzako euskarazko XXIII. Literatur lehiaketan aipamen berezia jaso zuen, 2013an Nafarroako Unibertsitate Publikoak antolatutako sormen lehiaketako Euskarazko Narratiban 1. saria irabazi zuen eta 2015ean Petri Atarrabiakoa XXV. Literatur saria.
Poesia lehiaketa honen sari ekonomikoa 1.000 eurokoa da. Gainera, Imanol Larrinagaren margolan bat jaso du, Balea Zuria argitaletxeak poema bilduma plazaratu du eta Poesia eta Pentsamendua errezitaldian parte hartu du.
Estibalitz Martinez Diaz de Cerio.
Beste hitzorduak
Hona hemen poesiaren inguruan antolatzen diren hitzorduak:
- Poesialdia: 2018tik antolatzen da, martxoan, Poesiaren Mundu Egunaren inguruan, hain zuzen ere.
- Poesia eta pentsamendua: Ekainean izaten den beste funtsezko hitzordu bat. 2012tik antolatzen da.
- Poesia orduak: jarduera honek XIX. mendearen hasieran du jatorria, Euskal Jaiak izenekoen programazio barruan. Iraileko lehen astean izaten da.
