Hizkuntzak
Donostia Antzerki Saria
Euskarazko antzerki profesionala sustatzeko eta hedatzeko xedez, 2000 urtetik urtero ematen duten sari hau Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuak eta Donostia Kulturak.
Aurreko urtean Donostiako agertokietan antzeztutako euskarazko lan onenari ematen zaio.
Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuaren eta Donostia Kulturaren elkarlanari esker, Donostiako ohiko antzerki programazioan euskarazko antzerkiaren eskaintza egonkortzea lortu da eta ikuskizun bakoitzetik euskarazko bi emanaldi gutxienez eskaintzen dira Donostiako antzokietan.
Urtero, martxoaren 27an, Antzerkiaren Nazioarteko Egunean ematen zaio saria, Victoria Eugenia Antzokian, aurreko urtean Donostian eskainitako antzerki lan onenari.
2023ko edizioa
Abenduaren 22ra bitartean, XXIV. Donostia Antzerki Sariko epaimahaikide izateko izen-emate epea zabaldu da.
Parte hartzeko baldintzak:
- 2023ko urtarrilaren 1erako 18 urte beteta izatea.
- Donostiarra izatea, euskara jakitea eta antzerkia gustuko izatea.
Epaimahaian parte hartzeko donostiaeuskaraz.eus-en dagoen inprimakia bete behar da abenduaren 22ra bitartean. Izena eman dutenen artean bi pertsona aukeratuko dira abenduaren 23an egingo den zozketa bidez.
Hauek dira 2022an lehitatuko diren lanak:
- Lehendakari gaia (Txalo Produkzioak) (Urtarrilaren 27tik 30era).
- Agurra (Vidania Teatroa) (Otsailaren 4tik 5era).
- Album (Formol Laborategia) (Otsailaren 12tik 13ra).
- Fake, begiari tranpa (Erre Produkzioak) (Otsailaren 19an).
- Semea piska bat motelago doa soilik (Tanttaka Teatroa) (Otsailaren 24an).
- Kasilda, bukatzen ez den sua (Goitibehera Antzerkia) (Martxoaren 4tik 5era).
- Tarara (Hika Teatroa) (Maiatzaren 12an).
- Oihana (Itzuli, El punto & ATX teatroa) (Apirilaren 9tik 10era).
- Itsatsita, ezohiko musikala (Demode Produkzioak) (Ekainaren 16tik 19ra).
- Sagastitarrak (Joseba Apaolaza, Koldo Olabarri eta Ainhoa Etxeberria) (Abuztuaren 17tik 21era).
- Hiru kortse, azukre asko eta brandy gehiegi (Kamikaz Kolektiboa) (Irailaren 25ean).
- Familia sarekada (Vaivén) (Urriaren 14tik 15era).
- Hondamendia (Artedrama + Axut) (Urriaren 21etik 23ra).
- Yerma (La Dramática Errante) (Azaroaren 26tik 27ra).
- Lagun beltz asko (Ados Teatroa) (Abenduaren 1etik 2ra).
- Winona & Grace (Khea Ziater) (Abenduren 3an).
- Balbea (ATX Teatroa) (Abenduaren 8tik 9ra).
Donostia Antzerki Saria
Saria
- 12.000 euro eta euskal artista batek sortutako artelana.
Sarian parte hartzeko baldintzak
- Donostian aurreko urtean programatutako ikuskizuna izatea.
- Euskarazko ikuskizuna izatea (testurik gabekoak ez dira kontuan hartuko).
- Talde/konpainia profesionalek eskainitako ikuskizuna izatea.
- Helduei zuzendutako ikuskizuna izatea.
- Aretoetarako ikuskizuna izatea (kalekoa ez).
- EABko ordezkaria
- EHAZEko ordezkaria
- Antzerki kritikoa
- AISGEko ordezkaria
- EKEko ordezkaria
- Antzerki alorreko ordezkaria
- Publikoaren ordezkariak (2)
- Euskara Zerbitzuko ordezkaria (idazkari lanetan, botorik gabe)
- Saria onartzeak ekarriko du talde irabazlearen aldetik hiru urteko epean Donostian euskarazko ikuskizun berri bat eskaintzea.
- Saria ematen den egunean taldeari 10.000 euro ordainduko zaizkio.
- Egun horretan eskainiko den talde irabazlearen ikuskizunaren katxeta ere ordainduko zaio.
- Sariaren beste 2.000 euroak euskarazko ikuskizun berria Donostian eskaini eta gero ordainduko zaizkio. Taldeak hiru urteko epea du horretarako.
Antigone edo ezetzaren beharra; XXII. Donostia Antzerki Saria.
Hiru kortse, azukre asko eta brandy gehiegi; XXIII. Donostia Antzerki Saria.
Aurreko edizioak
Hiru kortse, azukre asko eta brandy gehiegi antzezlanak lortu du Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuak eta Donostia Kulturak antolaturiko XXIII. Donostia Antzerki Saria. Lan hori izan da 2022an Donostian helduentzako antzerki konpainia profesional batek euskaraz eskainitako antzezlanik onena. Kamikaz Kolektiboak eta Ttak Teatroak 12.000 euro eta Ramon Zuriarrainen akuarela bat jaso dute sari gisa.
2022an, Donostian 25 antzezlan eta 52 emanaldi eskaini ziren eta guztira, 10.839 ikusle izan ziren emanaldi horietan.
Hiru antzezle sortzaileen lan biribila
Epaimahaiak balio handia eman dio sorkuntza propioa izateari eta, batez ere, antzezleek beraiek bideratutako sorkuntza prozesua izateari: “Testua sortu, eta testuaren taularatzea zuzendu eta antzeztu pertsona berberek egiten dute eta testua idaztera eraman dituzten galderek, eztabaidek eta hausnarketek indar handia hartzen dute taula gainean”. Emaitza bikaina lortu dute epaimahaiaren ustez eta hizkuntzaren aldetik ere, kalitate handiko lana dela azpimarratu du epaimahaiak. Antzezleen lana ere goraipatu du epaimahaiak, antzezleek indarrez, umoretsu eta irudimenez beterik taularatu dute lana eta edozein ideia eszeniko taula gainean gauzatu daitekeela erakutsi dute.
Antigone edo ezetzaren beharraem> antzezlanak lortu du Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuak eta Donostia Kulturak antolaturiko XXII. Donostia Antzerki Saria. Lan hori izan da 2021ean Donostian helduentzako antzerki konpainia profesional batek euskaraz eskainitako antzezlanik onena. Horman Poster konpainiak 12.000 euro eta Oaia Peruarenaren artelana jaso ditu sari gisa.
2021ean, Donostian 20 antzezlan eta 45 emanaldi eskaini ziren eta guztira, 6.609 ikusles izan ziren emanaldi horietan.
Gatazka ebatzi gabeen begirada umoretsu eta tragikoa
Epaimahaiaren esanetan, Antigone edo ezetzaren beharra obra klasiko ezin garaikideagoa da eta ezinbestekoa zen haren oihartzunak euskaraz entzunaraztea. Bertsio libre honek mendeetako gatazka ebatzi gabeak oholtzaratzen ditu, begirada umoretsu bezain tragikoz. Antzezlana jendarteko arauak, familia kodeak, botere harremanak, egitura desegituratuak eta hauek guztiak kolokan jartzen dituzten pasioen salda odoltsua da. Pertsonaia poliedriko eta indartsuz hezur mamitutako festa distiratsu bat da. Sofoklesen obra antzeztuenetako bati horrelako egokitzapena egitea oso baliozkoa kontsideratzen dute, klasiko bat oso moderno egitea lortu dutelako, estetika izugarriarekin eta, gainera, lehen aldiz, euskaraz. Mendeetan zehar konpondu ez diren gatazkak taularatzen dituen lana da eta zalantzan jartzen du bertan egosten ari den guztia. Obraren sakoneko esanahiak gaur egungo errealitateetara ekarri digu: desobendientzia, erresistentzia eta traizioa ongi tratatuak dira gaurko egoerara lotuz baina, aldi berean, alde klasiko bat azalduta eta erritmo bizi bezain geldia nahasiz. Barre egiteko aukera ere sortuko dute tragediaren ezinbesteko emaitza aurkeztean. Aktoreen lana ona, erradikala eta librea da, umorea eta drama ongi uztartuz. Elementu gutxirekin, obrak bere helburuak lortzen ditu.
Fadoak entzuten zituen gizona antzezlanak lortu du Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuak eta Donostia Kulturak antolaturiko XXI.
Donostia Antzerki Saria. Lan hori da 2020an helduentzako Donostian antzerki konpainia profesional batek euskaraz eskainitako antzezlanik onena.
Xake produkzioak 12.000 euro jaso ditu eta Juan Luis Goenagaren artelana. 2020an Donostian 18 antzerki lan eta 44 emanaldi eskaini ziren eta, guztira, 9.751 ikusle izan ziren emanaldi horietan.
Maskulinitatearen gaia era originalean landuta
Epaimahaiaren esanetan, antzerki lan horrek maskulinitatearen gaia oso ondo lantzen du eredu desberdinak erabiliz eta emakumearekin lotu ohi den kantu mota bat, fadoa, abiapuntutzat hartuta. Horrez gain, epaimahaiak balio berezia eman dio kontakizunari, izan ere, originaltasun handiz garatzen da ohikoa ez den pertsonaia bat argumentutik kanpo sartuz eta taula gainean oso emaitza erakargarria eta desberdina lortzen da, kutsu surrealista bat emanez.
Testuari dagokionez, mamitsua, sakona eta aldi berean umoretsua dela nabarmendu du eta, hizkuntzaren aldetik, antzerki-lengoaia oso egokitzat jotzen da eta euskara bera ere aberatsa da, maila altukoa.
"7ak bat" antzezlanak irabazi du XX. Donostia Antzerki Saria.
7ak bat antzezlanak lortu du Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuak eta Donostia Kulturak antolaturiko XX. Donostia Antzerki Saria. Lan hori da 2019an helduentzako Donostian antzerki konpainia profesional batek euskaraz eskainitako antzezlanik onena.
ATX produkzioak 12.000 euro jaso ditu eta Amable Ariasen artelana. 2019an Donostian 14 antzerki lan eta 48 emanaldi eskaini ziren eta, guztira, 9.522 ikusle izan ziren emanaldi horietan..
Gizakiaren gaiztakeriari buruzko satira ausarta
Epaimahaiaren iritziz, 7ak bat obra berezia da jaio zenetik, izan ere, interpretatzen dutenek sortu baitute. Ildo berean, epaimahaiaren arabera, sortzeko moduak berak eragina izan du obran, sinesgarritasuna eta indarra ematen baitio antzezlanari.
Antzezlanaren edukiari dagokionez, lan irabazlea satira ausarta, freskoa eta dibertigarria dela nabarmendu du. Jorratzen den gaiari dagokionez, gizakiaren gaiztakeriari buruzkoa da, zazpi bekatu nagusiak eta, oro har, bekatuaren ideia oinarritzat hartzen du antzezlanak.
- "7ak bat" txostena [PDF]
- 7ak bat "kartela [PDF]
"Sherezade eta tipularen azala" antzezlanak irabazi du XIX. Donostia Antzerki Saria
Sherezade eta tipularen azala antzezlanak lortu du Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuak eta Donostia Kulturak antolaturiko XIX. Donostia Antzerki Saria. Lan hori da 2018an helduentzako Donostian antzerki konpainia profesional batek euskaraz eskainitako antzezlanik onena.
Vaiven Producciones konpainiak 12.000 euro jaso ditu eta Andrés Nagelen artelana. Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuak eta Donostia Kulturak urteak daramatzate euskarazko antzerkigintza sustatzen. Azken urteetako datuak kontuan hartuz, agerian uzten dute egindako ahalegina eraginkorra izaten ari dela.
Testu poetikoa duen lan ederra
Epaimahaiaren esanetan, antzezlanak modu arin batean eta metaforaren bidez oso gai sakona lantzen du. Honekin batera, antzezleen lana ere oso ontzat jo du, gorputz adierazpena eta lan fisikoa nabarmenduz.
Antzerki-lengoaiari dagokionez, oso testu poetikoa eta ederra dela azpimarratu du, eta oso egokitzat jotzen da bai lengoaia baita euskararen erabilpena ere, itzulpen bat dela kontuan hartuta.
"Mami Lebrun" antzezlanak irabazi du XVIII. Donostia Antzerki Saria.
Mami Lebrun antzezlanak lortu du Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuak eta Donostia Kulturak antolaturiko XVIII. Donostia Antzerki Saria. Lan hori da 2017an helduentzako Donostian antzerki konpainia profesional batek euskaraz eskainitako antzezlanik onena.
Xake produkzioak 12.000 euro jaso ditu eta Chari Goienetxeren artelana. 2017an Donostian 19 antzerki lan eskaini ziren.
Oroimena, damua eta heriotzaren inguruko gogoetak
Epaimahaiaren esanetan, antzerki lan horrek heriotzaren gaia oso ondo lantzen du amonaren heriotzak protagonistei sortutako zirrara pertsonalak abiapuntutzat hartuta. Antzezlanak gaur egunetik 40ko hamarkadara egiten du salto, non oroimenari, maite ditugun pertsonen desagerpenari eta agurrari, damuari eta heriotzari buruzko gogoeta egiten duten, epaimahaiaren ustetan, lan zirraragarria den honetan.
Testuari dagokionez, neurri handi batean, azken urteotako euskal antzerkigintzan errepikatzen den gertuko eta ez hain gertuko memoriaren gaia presente dago testuan.
- "Mami Lebrun" txostena [PDF]
Frankoren bilobari gutuna antzezlanak lortu du Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuak eta Donostia Kulturak antolaturiko XVII. Donostia Antzerki Saria.
Lan hori da 2016an helduentzako Donostian antzerki konpainia profesional batek euskaraz eskainitako antzezlanik onena. Antzezlan hau Artedrama, Dejabu Panpin Laborategia eta Le Petit Théâtre de Painen taldelanari esker sortu da, Ximun Fuchsen zuzendaritzapean.
Kolektibo honek 12.000 euro jaso ditu eta Iñigo Manterolaren eskultura. 2020an Donostian 18 antzerki lan eta 47 emanaldi eskaini ziren eta, guztira, 10.896 ikusle izan ziren emanaldi horietan.
Aparteko sorkuntza
Epaimahaiaren esanetan, sormen-lana aparta izan da, eta garatutako gaietan egindako ikerketa-lana nabarmentzeko modukoa da. Honekin batera, talde-lana bikaina dela, trebetasun dramaturgiko handia erakutsi dute, lanaren intentsitatea eta erritmo altua une hunkigarri eta hunkigarrienekin uztartuz. Hau guztia, Fuchek zuzendaritzan egindako lana bikainaren emaitza dela dio epaimahaiak, erritmo narratiboa maisuki zuzenduz: istorioak, eszenak, etab.
Eszenografia arina da eta agertokiko elementuek erabilera eta esanahi ugari dituzte. Aberastasun dramaturgikoaz gain, ezin hobeto egin diren eszena-aldaketa azkarrak aipatu behar direla dio epaimahaiak.
Pertsonaien karakterizazioari dagokionez, epaimahaiak oso egokia izan dela dio, aktoreek erabat biluzten baitute pertsonaia bakoitza bere intimitatean. Epaimahaiak balio berezia eman dio kontakizunari, izan ere, gai sakon eta krudelak jorratzen dituen arren, bai baitago umorerako tarterik ere.
Maitasunaren ostean, maitasuna antzezlanak lortu du Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuak eta Donostia Kulturak antolaturiko XVI. Donostia Antzerki Saria.
Lan hori da 2015an helduentzako Donostian antzerki konpainia profesional batek euskaraz eskainitako antzezlanik onena.
Xake produkzioak 12.000 euro jaso ditu eta Baroja Colletyren paperean sortutako marrazkia. 2015an Donostian 17 antzerki lan eta 48 emanaldi eskaini ziren eta, guztira, 6.214 ikusle izan ziren emanaldi horietan.
Obra poetiko eta zirraragarria, zuzenean publikoaren bihotzera iristen dena
Epaimahaiak adierazi duenez, proposamena oso erakargarria da, ekintza Dora Salazar artistaren unibertso piktorikoaren proiekzioekin eta Javier Asinen musika bikainarekin uztartzen baita. Testuari dagokionez, ederra, poetikoa eta aldi berean gordina eta urratzailea dela nabarmendu du eta errealismoz eta ausardiaz aurre egindako egoeren gainean ongi eraikia, muntaia bikaina gehitu behar zaiola dio epaimahaiak.
Epaimahaiak esan bezala, lanak bete-betean asmatzen du alzheimerrak eragindako dementzia tratatzean, bai forman, bai funtsean. Ekarpen berriak egiteko bertutea du, eta, gainera, oso istorio sinesgarria izatea lortzen du: zahartzaroaren eta gaztaroaren artean eskaintzen duen kontrastea horren adibide ona da. Honekin batera, aktoreen interpretazioa bikaintzat jo dute, guztiz sinkronizatuta eta ikuslegoa harrapatzea lortzen baitute, emanaldi osoan emozio-maila mantentzen duten eszena hunkigarriak sortuz.
Arrastoak antzezlanak lortu du Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuak eta Donostia Kulturak antolaturiko XV. Donostia Antzerki Saria.
Lan hori da 2014an helduentzako Donostian antzerki konpainia profesional batek euskaraz eskainitako antzezlanik onena.
Kolektibo irabazleak 12.000 euro jaso ditu eta Iñigo Arregiyren serigrafia. 2014an Donostian 15 antzerki lan eta 40 emanaldi eskaini ziren eta, guztira, 5.854 ikusle izan ziren emanaldi horietan.
Drama eta umorea tartekatzen dituen garrantzi artistiko handiko lana
Epaimahaiaren iritziz, kolektiboa osatzen duten pertsonek irmotasunez eta ausardiaz egin diete aurre denboraz kanpoko eta garrantzi handiko gaiei, hala nola, nongoak gara eta nondik gatoz galderei.
Gainera, epaimahaiak dioenez, edukiz eta sormen handiz beteriko lana da, metafora bizi eta fina erabiliz. Era berean, epaimahaiak Miren Alkala, Iñigo Aranbarri, Urko Redondo, eta Ainara Gurrutxagaren interpretazio-lana goraipatu du, obran ikusten den zuzendaritza kolektiboaren lana agerian utziz. Epaimahaiak adierazi duenez, obraren aurkezpenean azken xehetasuneraino zaindu dute obra ikustera joaten direnek jasotzen duten oparia (gutun-azalak, orri lehorrak...), zinez goraipatu dutena.
Lingua Nabajorum antzezlanak lortu du Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuak eta Donostia Kulturak antolaturiko XIV.
Donostia Antzerki Saria. Lan hori da 2013an helduentzako Donostian antzerki konpainia profesional batek euskaraz eskainitako antzezlanik onena.
Produkzio irabazleak 12.000 euro jaso ditu. Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuak eta Donostia Kulturak urteak daramatzate euskarazko antzerkigintza sustatzen. Bildutako datuek agerian uzten dute egindako ahalegina eraginkorra izaten ari dela.
Baliabide gutxirekin umore inteligentea
Epaimahaiaren ustez, sormen handikoa da eta euskararekin ezin hobeto jolasten da bertan. Antzerki-lengoaia kontuan hartuz, antzezlan honetan hizkuntzarekin modu oso erakargarrian jolasten da. Euskal Kulturari buruzko autokritika fina egiteaz gain, euskalki desberdinak uztartzen dira eta horrek aberastu egiten du antzezlana.
Epaimahaiak, obra xumea izan arren, sormen handikoa dela nabarmendu du eta, umore inteligentea sortzeko duen gaitasunari esker, antzezlanak publikoa hurbiltzea lortzen duela adierazi du. Honetaz gain, aktoreen lana ere goraipatu du epaimahaiak; bikoteak bere estiloa eta nortasuna galdu gabe lan honetan jauzi kualitatiboa eman duela dio.
Publikoari gorroto antzezlanak lortu du Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuak eta Donostia Kulturak antolaturiko XIII. Donostia Antzerki Saria.
Lan hori da 2012an helduentzako Donostian antzerki konpainia profesional batek euskaraz eskainitako antzezlanik onena.
Huts antzerki konpainiak 12.000 euro jaso ditu eta Jose Luis Zumetaren artelana. 2020an Donostian 13 antzerki lan eta 41 emanaldi eskaini ziren eta, guztira, 6.543 ikusle izan ziren emanaldi horietan..
Antzerkiari buruzko hausnarketa probokatzailea
Epaimahaiak lan saritua "probokatzaile" gisa definitu du. Honekin batera, ohiz kanpokoa eta ausarta dela dio, antzerkiari buruzko gogoeta batean oinarrituta baitago.
Epaimahaiak, alde batetik, Ander Lipusen lana goraipatu du eta, beste aldetik, Lipusen lan bikaina neurri handi batean Manex Fuchsek egindako zuzendaritza-lan onari zor zaiola adierazi du. Gainera, epaimahaiak gogoratu du lanaren jatorria kontuan hartu beharreko beste balio bat dela, 1985ean Xabier Mendigurenek idatzitako testua arrakastaz berreskuratzea lortu baita eta eszenaratzea oso erakargarria izatea lortu baita.
