Saioa itxi

Donostia Kultura txartela

Abantailak ikusi

Hizkuntzak

Santo Tomas Feria

Santo Tomas jaia egun bakar batean ospatu ohi da: abenduaren 21ean. Egun horretan, Donostia nekazari-azoka bihurtzen da, eta txistorra izaten da hango protagonista.

Txotx eta txistorrarekin postua Konstituzio plazan
Txotx eta txistorrarekin postua Konstituzio plazan.

2023ko Egitaraua

Abenduaren 21ean, Santo Tomas egunean, goizeko 10:00etatik gaueko 20:00etara jarduera-aukera zabala izango da gure hiriko kaleetan. Aurten 167 postu guztira jarriko dira. Bertan janari, eskulangintza eta beste hainbat motatako produktuak erosi ahal izango dira.

Feriako kartela

Aurreko kartela, José Luis Zumeta margolari usurbildarrak egina eta 1981ekoa, Elena Odriozola ilustratzaile donostiarrak sortutako irudi berriak ordezkatuko du 2023ko edizio honetan.

Donostia San Sebastián Festak-ek azken hamarkadetan erabili den irudi bat ordeztea erabaki du, eta horretarako Elenak, pertsona askori, bera barne, gure haurtzaroko azoka gogorarazten dien irudi bat erabiltzen du: “Santo Tomas Feriari buruz dudan lehen oroitzapena jendearen harresia da, eta nire ama beti arnegatzen ari zela jendetza gustatzen ez zitzaiolako. Ni oso txikia nintzen orduan, baina orain gauza bera sentitzen dut. Gizon bat ere buruan ondo gordeta daukat, besteak beste “Nicanorrek danborra jotzen du” izeneko jostailua saltzen zuena. Nire izeba zaharri gizon horrek nazka handia ematen zion: saltzaileak jostailu guztiak miazkatzen zituela esaten zuen, funtzionatzen zuten egiaztatzeko. Niri, miazkadarena berdin zitzaidan, eta oraindik ere jostailu hori zoragarria iruditzen zait. Beraz, alde batetik, kartel hau oroitzapena da. Eta bestetik, ondo ulertzen ez dudan sentipen fisikoa da: jendea alde guztietatik eta jaia. Nik lehen orduan joaten jarraitzen dut, oraindik jende askorik ez dagoenean eta postuak gustora ikus dezakedanean eta kolarik egin gabe txistorrarekin talo on bat jatea. Amaren antzekoa naiz.”

Cartel de Santo Tomas

Feriako planoak

Hemen 2023ko Santo Tomas Feriaren planoak kontsulta daitezke, saltokiekin eta programatutako jarduerekin.

Haurrentzako tailerrak eta jarduerak

Txikienentzako jarduerak, oro har, Okendo eta Zuloaga plazetan egingo dira. Okendo plazan, animalien erakusketarekin gozatzeko aukera izango dute eta Zuloaga plazan berrriz Txorimalo lehiaketarekin; azken plaza honetan, belar-metak eta paperezko behiak miniaturan egiteko tailerrak abagunea izango dute eta, bai goizean bai arratsaldean, haurrentzako jolasak ere.

Xixili: Feriako protagonista

Urte honetako San Tomas feriako protagonistak Xixili izena du, eta aske hazitako txerria da. Artoa, garagarra, babak, ilarrak, garia, arbia, erremolatxa, kalabaza eta mendian aurkitzen duen guztia jaten du: sastrakadi berdeak, gaztainak, ezkurrak… Xixilik Santo Tomas egunean izango duen pisua 340-360 kilokoa izango dela aurreikusten da.

Xixili: la protagonista de la Feria de Santo Tomás 2022

Eta gainera...

Santo Tomas Ferian kirol, kultura eta musika arloko beste jarduera batzuk ere sartzen dira. Era berean, azoka ez da hirigunean soilik biltzen, ospakizuna haratago doa eta gure hiriko hainbat auzotan antolatzen dira jarduerak.

Historia

XIX. mendearen erdialdean, Gipuzkoako baserri gehienetako lurrak maizterrek lantzen zituzten, eta Santo Tomas egunean ordaindu ohi zituzten errentak. Jabeak Donostian bizi ohi ziren. Hala, Santo Tomas egunez baserritarrak hirira etortzen ziren errenten dirua eta pare bat kapoi zekartzatela, eta jabeek, esker onez, bakailaoa eta txokolatea oparitzen zizkieten.

Baserritarrek hiriburura egindako bisita baliatzen zuten herrietan aurkitzen ez zituzten gaiak eskuratzeko eta baserriko produkturik onenak saltzeko. Horrenbestez, beharrezko bihurtu zen azoka egitea, eta halaxe sortu zen Santo Tomasekoa, Konstituzio Plazan.

Trikitilariak Konstituzio plazan

Trikitilariak Konstituzio plazan.

Baserritarrez jantzitako pertsonak, sagardoa edaten eta txistorra jaten

Baserritarrez jantzitako pertsonak, sagardoa edaten eta txistorra jaten.

Gipuzkoako herrietan garraioa hobetu zenean, Feria ez zen hain beharrezkoa. Baina baserritarrak eutsi egin zion Santo Tomas egunean Donostiara etortzeko ohiturari. Eta Feriak gaur arte iraun du.

Hasieratik zen tipikoa txorizo frijitua ogi artean jatea, eta festaren protagonistak haurrak izaten ziren, opari zaratatsuak egiten baitzitzaizkien. Tradizio hori desagertu egin zen urteen poderioz, baina berriak agertu ziren, eta gaur arte iraun dute, hala nola hasieretan plazan ikusten ziren jantziak imitatzea eta txistorra-postuak Konstituzio Plazan ipintzea, ikasleek ikasketa-bidaia ordaindu ahal dezaten. Denborarekin, jaia deszentralizatuz joan zen, eta hiriko beste alde batzuetara zabalduz, halako moldez non, gaur egun, ia ez baita auzorik jaia ospatzen ez duenik.

Santo Tomas eguneko ohiturarik sustraituenetako bat txistorra jatea da, taloarekin edo ogi artean. Taloa artirinez, urez eta legamiarik gabe egindako opil mehe bat da, plantxan errea.