Hizkuntzak
Kaldereroak
Jai honetan, kaldereroak Donostiara Inauterien iragarle etorri zirenekoa ospatzen da, otsailaren lehen larunbatean edota Kandelario egunaren (otsailaren 2aren) ondorengo larunbatean.
Hungariako Kaldereroen Konpartsak Turkiar Kaldereroen Konpartsa du aitzindari, zeinak, Gazteriaren Tertuliak antolaturik, 1828ko astelehen inaute egunean desfilatu baitzuen, italiar eta turkiar erara jantzita, denak batera kantuan eta txokolaterak eta metalezko beste tresna batzuk joz.
Jaiegun hau Donostiako zaharrenetakoa da, eta ezin konta ahala konpartsa ibiltzen dira kalez kale, zartagin eta mailuez zarata ateraz, ehunka ahotsek Raimundo Sarriegi apartaren doinuak kantatu bitartean.
Historia
Hungariako Kaldereroen lehen konpartsa 1884ko otsailaren 2an atera zen Donostiako kaleetara, Kandelario egunez. La Unión Artesana eta La Fraternal elkarteek antolatu zuten, Inauteri jaien barruan. Lehen irteera hartan, Konpartsak Raimundo Sarriegiren musika eta Adolfo Combaren hitzak erabili zituen. Bitoriano Iraolaren Begi urdin bat abestia 1886an agertu zen.
1958ra arte, oso ospakizun irregularra izan zen, arrakasta handienaren eta ia desagerpenaren artean ibili baitzen tarteka, eta elkarte antolatzaileak aldatuz joan ziren.
Gainbehera haren ondoren, suspertu egin zen, lehenik Gaztelupe elkarteari eta gero Gaztelubideri esker, eta 1959 eta 1968 urteen artean hasi zen jaia erregulartasunez ospatzen. Erreginaren pertsonaia egonkortu egin zen, konpartsa berri bat agertu zen Antiguan, eta eguna aldatu eta otsailaren lehen larunbatean hasi ziren ospatzen.
Kaldereroen argazki zaharra Donostian.
Kaldereroen argazki zaharra Donostian.
Kaldereroen azken piztualdia 1972an izan zen, Turismo Ekintzetxearen eskutik, herri-elkarte eta hiritar zenbaitek lagunduta. 80ko hamarkadatik aurrera, konpartsa berriak agertu dira, eta jaia zabaldu egin da denboran eta espazioan.
Jai gehienetan bezala, Kaldereroen Konpartsa gizonek eta gizonentzat antolatzen zuten. Denborarekin, emakumeek espazio berriak hartu dituzte gizartean, eta jai-eremua horietako bat da. Gaur egun, galdaragileen konpartsa gehienetan, emakumeen parte-hartzea orokortu egin da, eta emakumeek berdintasunean eta gizonen rol berdinetan hartzen dute parte.
Musika
Entzun melodiak Youtuben:
Kaldereroak kantari.
Konstituzio plaza jendez gainezka.
Konpartsaren egitura
Ekitaldian izaten den giroaz gainera –kantuak, gurdi koloretsuak eta jantzi bitxiak–, pertsonaiak ere askotarikoak dira:
Personajes:
- Damak
- Zuzendaria eta Laguntzaileak
- Hartza
- Hartz-kumea eta Hezlea
- Erregina
