Kaldereroak

Hungariako Kaldereroen Konpartsak Turkiar Kaldereroen Konpartsa du aitzindari, zeinak, Gazteriaren Tertuliak antolaturik, 1828ko astelehen inaute egunean desfilatu baitzuen, italiar eta turkiar erara jantzita, denak batera kantuan eta txokolaterak eta metalezko beste tresna batzuk joz.

Jaiegun hau Donostiako zaharrenetakoa da, eta ezin konta ahala konpartsa ibiltzen dira kalez kale, zartagin eta mailuez zarata ateraz, ehunka ahotsek Raimundo Sarriegi apartaren doinuak kantatu bitartean.

2024ko Kaldereroak

Hungariako Kaldereroen Konpartsa Tradizionalak Alde Zaharreko kaleetan egingo du aurtengo desfilea otsailaren 3an, larunbata.

Gaueko 21:30ean Kaldereroak Fermín Calbetón kalean bilduko dira, Lasala plazaren parean, Konstituzio plazara eramango dituen desfileari ekiteko. Han, 22:00etan kanpamendua ezarriko dute. Plazan, Konpartsako Erreginak eta Damek donostiarrak agurtuko dituzte, eta ondoren, tribu guztietako kideek Kaldereroen errepertorio guztia abestuko dute (Begi urdin bat, Mazurca, Caldereros Húngaros, Canto Hungariar);Kresalako dantzariek eta Donostiako Udalaren Musika eta Dantza Eskolako Bandak hartuko dute parte ekitaldian. Juan José Ocón, Mikel Olazabal eta Ignacio Montserraten zuzendaritzapean, Bandako 130 musikarik joko dituzte jaiaren doinu ezagunak.

Hungariako Kaldereroen Konpartsa Tradizionalaren ibilbidea.

2024ko Entseguak

Konpartsaren egitura

Ekitaldian izaten den giroaz gainera –kantuak, gurdi koloretsuak eta jantzi bitxiak–, pertsonaiak ere askotarikoak dira.

Konpartsa, gutxi gorabehera, 412 lagunek osatzen dute (%60 emakumeak), 19 tributan banatuta eta Gauerdi txarangaren laguntzarekin.

Auzoetan

Kaldereroen beste konpartsa batzuek ere irteerak egingo dituzte hainbat egunetan eta hiriko hainbat auzotan.

• Kaldereroen beste konpartsa batzuk

Historia

Hungariako Kaldereroen lehen konpartsa 1884ko otsailaren 2an atera zen Donostiako kaleetara, Kandelario egunez. La Unión Artesana eta La Fraternal elkarteek antolatu zuten, Inauteri jaien barruan. Lehen irteera hartan, Konpartsak Raimundo Sarriegiren musika eta Adolfo Combaren hitzak erabili zituen. Bitoriano Iraolaren Begi urdin bat abestia 1886an agertu zen.

1958ra arte, oso ospakizun irregularra izan zen, arrakasta handienaren eta ia desagerpenaren artean ibili baitzen tarteka, eta elkarte antolatzaileak aldatuz joan ziren.

Gainbehera haren ondoren, suspertu egin zen, lehenik Gaztelupe elkarteari eta gero Gaztelubideri esker, eta 1959 eta 1968 urteen artean hasi zen jaia erregulartasunez ospatzen. Erreginaren pertsonaia egonkortu egin zen, konpartsa berri bat agertu zen Antiguan, eta eguna aldatu eta otsailaren lehen larunbatean hasi ziren ospatzen.

Kaldereroen azken piztualdia 1972an izan zen, Turismo Ekintzetxearen eskutik, herri-elkarte eta hiritar zenbaitek lagunduta. 80ko hamarkadatik aurrera, konpartsa berriak agertu dira, eta jaia zabaldu egin da denboran eta espazioan.

Jai gehienetan bezala, Kaldereroen Konpartsa gizonek eta gizonentzat antolatzen zuten. Denborarekin, emakumeek espazio berriak hartu dituzte gizartean, eta jai-eremua horietako bat da. Gaur egun, galdaragileen konpartsa gehienetan, emakumeen parte-hartzea orokortu egin da, eta emakumeek berdintasunean eta gizonen rol berdinetan hartzen dute parte.

Musika