Estropadak

Estropadak bizimodu jakin baten ondorio dira: Itsaso zabalean egiten zen arrantza. Ontzietarako, pertsona indartsuak eta segimen handikoak behar izaten ziren, orduetan ekinean jarduteko gai zirenak arrantzaguneetara iritsi arte, bai eta arrantzan egin eta gero atzera portura itzultzeko ere, ontziak zamatuta, ahalik eta bizkorren, arrantza enkantean emateko.

2022ko Kontxako Bandera

Palmaresa (1879tik)

Historia

Trainerua espezie pelagikoak arrantzatzeko erabili ohi zen, antxoa eta sardina batik bat, eta hamabi-hamahiru lagunek osatzen zuten eskifaia, norabideari eusten zion patroiarekin batera. Hasieratik, ontzi liraina izan da itxuraz, bizkorra ur gainean, eta neurri beretsukoa gaur egun arte (12 metro luze).

Denborarekin, itsasontzietan motorrak ordezkatu zuen gizakien indarra, baina arraun-munduak arrantzari lotuta jarraitu du urte askoan. Sektoreko profesionalak kostako eskifaia onenetan hezten eta trebatzen ziren. Eta gaur egun ere, nahiz eta arraunlari guztiak ez diren arrantzaleak eta tostako arraunketan ere sasi-profesionaltze halako bat gertatu, klubak arrantza-tradizio luzeko herrietakoak dira gehienak.

Kontxako estropadak 1879an antolatu ziren lehen aldiz, Donostiako udako jai-programaren barruan. Arrantzarako traineruak erabili ziren hartarako, ordura arte ere lehian ibiltzen baitziren, nor baino nor, tartean diru-apustuak zirela.

1879ko iraileko igande hartan hain jendetza handia etorri zen “Lequeitiarra” traineruak (matrikula eta arraunlariak donostiarrak zituela) nola irabazten zuen ikustera, non Donostiako Udalak estropadak sartu baitzituen hurrengo urteetako programetan ere. Mende hasierako urte batzuetan eta Gerratean izan ezik, estropadak etenik gabe egin dira gaur egun arte.

Ehun urtetik gorako historiari esker, Donostiako Estropadak Euskal Herriko kirol-ikuskizun ikusgarrienetako bat izatera iritsi dira. Ez da beste ikuskizunik hainbesteko jendetza erakartzen duenik, Urgull, Igeldo, Paseo Berria, Kaia eta Uhartea mukuru betetzeraino, bai eta era guztietako itsasontziak ere, iraileko lehen bi igandeotan. Eta hori hala da nahiz eta telebistak irudiak etxeraino ekarri, estropadak zuzenean emanez.

2008tik, Donostiako Estropadetan bada emakumeen bandera ere. Emakumeek lehiaketa honetan parte hartzeak frogatzen du Kontxako Bandera kirol-arloaz harago doala, inguruko gizartearen sentierari erantzunez eta are erakargarriagoa egiten duten alderdiak bere eginez.

Donostia Kultura Festak, Donostiako Estropaden antolatzaileak, kostaldeko lehiaketarik antzinakoenak eta garrantzitsuenak izan duen eskema historikoari eutsi dio. Honela laburbil daiteke: