Katua Juan Kruz Igerabide

Donostia Kultura puso en marcha DK Etxean en la primavera de 2020, durante el periodo de confinamiento por la Covid-19, con el objetivo de seguir apoyando la creación cultural. Este texto forma parte de Koadernoa, programa en el que escritores/as locales crearon relatos breves para publicarlos en www.donostiakultura.eus.

Katua

«Erabaki ezazue ez hura gehiago zerbitzatzea, eta libre izango zarete. Ez dizuet eskatzen hura paretik kentzeko, hari bultza egiteko, baizik eta ez eusteko; eta ikusiko duzue nola, oinarria kendu zaion koloso baten pare, bere zama hutsaren pean deuseztatzen eta txikitzen den. Alabaina, medikuek aholkatzen duten bezala, ez da saiatu behar sendaezinak diren eritasunak sendatzen, eta, beharbada, ni ere oker nabil herriari hau esanez, galdua baitu aspaldidanik bere gaixotasunaren ezaguera, eta, hala, gaixotasun hori hilgarri bihurtu baitzaio. Saia gaitezen ulertzen, ordea, ahal izanez gero, zerbitzatzeko borondate egoskor hori nola sustraitu den hain sakon, libertatea maitatzea bera ere naturaltzat ez jotzeraino.» [Étienne de La Boétie, Borondatezko morrontzari buruzko mintzaldia]

Étienne de la Boétiek 18 urterekin idatzi zuen mintzaldi hori. Izen handiko politikari eta zerbitzari publikoa izan zen bere garaian, Montaigneren lagun mina, boterearen eta aristokraziaren girokoa. Eta, hala ere, esaten dutenez, haren idatzietan desobedientzia zibilaren eta anarkismoaren ernamuina omen dago.

Montaignek bere gaztelutik begiratzen zion munduari, ironia sakon batez. Nik, berriz, balkoi honetatik begiratu behar munduari, Montaigne irakurriz. Katu bat peto-peto begira dagokit auzokoaren balkoitik. Badirudi nirekin batera irakurtzen ari dela liburu hau. Ez dute kalera ateratzen paseatzera. Txakurrak baino ez daitezke atera. Haurrak eta katuak, etxean, marrumaka.

Katuaren begietan, hala ere, ez dut irakurtzen etxetik irten ezinaren saminik, debekuaren lokarriaren arrastorik. Montaigne irakurtzeari utzi, eta katuaren begietan irakurtzen hasi naiz. Bakuninen anarkismo guztia haren betile batean kabitzen da. Kliska egin du oraintxe. Ezaxola kosmiko batez begiratzen dio munduari balkoitik. Beste kliska batez, Montaigneren ironia guztia hauts bihurtzen du.

Ume bat irten da balkoira. Besoetan hartu du katua. Katuak utzi egin dio, erabat emanik; burua igurzten du umearen sabelaren kontra. Marruma arin bat entzun diot. Haurra aulki batean eseri da, katua magalean duela. Nik begiak Montaigneren Saiakerak-eko orrietara itzuli ditut. Begirada periferikoa erabiliz ikusi dut haurra niri begira dagoela; katua ere niri begira, biak nirekin batera irakurtzen ari balira bezala. Irakurtzean ez dut ohiturarik ezpainak mugitzeko, baina gaur berez bezala mugitzen zaizkit.